8: Böbrek yetmezliği nedir?

Böbreklerimiz vücudun dengesini sağlamak için çeşitli işlevler görür. Atık maddeler böbreklerden filtre olurlar ve idrarla dışarı atılırlar. Vücuttaki su ile sodyum, potasyum ve kalsiyum gibi elektrolit miktarlarını ayarlarlar. Aynı zamanda, fazla asit veya alkali atılmasına yardımcı olarak asit baz dengesini korurlar. Bu görevleri yerine getirmedeki azalma böbrek yetmezliği olarak adlandırılır.

Böbrek yetmezliği tanısı nasıl konur?

Her iki böbrekte de yetersizlik olduğunda, kanda atık maddeler birikir ve bunu anlamanın en kolay yolu laboratuvarda üre ve kreatinin ölçülmesidir. Böbrek fonksiyonunu veya glomerüler filtrasyon hızını (GFR) serum kreatinin kullanarak elde etmek için kullanılan formüllere internet üzerinden veya uygulamalardan kolayca erişilebilir. En önemlisi, serum kreatinin düzeyinde hafif bir artış bile böbrek fonksiyonlarında belirgin bir azalma olduğunu gösterir. Sadece 1.6 mg/dl'lik bir kreatinin değeri bile, böbrek fonksiyonunun % 50'sinden fazlasının kaybedildiğini gösterebilir.

Tek böbreğin fonksiyon kaybı böbrek yetmezliğine neden olur mu?

Hayır. Her iki böbrekten birinde yetmezlik olur veya çıkarılırsa, genel böbrek fonksiyonları önemli ölçüde etkilenmeyebilir. Kalan diğer böbrek, her iki böbreğin iş yükünü yapabilir.

Böbrek yetmezliğinin iki önemli türü

Böbrek yetmezliği akut veya kronik şekilde olabilir.

Böbrek yetmezliği her iki böbreğin fonksiyon kaybı demektir.

Akut Böbrek Yetmezliği

Böbreklerde oluşan akut hasarlar, bir kaç saat-gün gibi kısa bir zaman içerisinde fonksiyonlarda azalma veya kayba yol açabilir. Fonksiyondaki bu azalma önceden akut böbrek yetmezliği (ABY) olarak isimlendirilirken günümüzde akut böbrek hasarı (ABH) olarak isimlendirilmektedir.

Bu şekildeki böbrek yetmezliği genellikle geçicidir. Uygun tedaviyle çoğu hastada böbrek fonksiyonları normale döner.

Kronik böbrek yetmezliği

Aylar, yıllar içerisinde yavaş ilerleyen ve geri dönüşsüz böbrek fonksiyon kaybına kronik böbrek hastalığı (KBH) olarak isimlendirilir (Eskiden kronik böbrek yetmezliği (KBY) olarak bilinirdi). Azalan böbrek fonksiyonu böbreklerin neredeyse tamamen çalışmaz olduğu bir aşamaya kadar ilerleyebilir. Bu ileri ve hayatı tehdit eden hastalık evresi son dönem böbrek hastalığı (SDBH) olarak isimlendirilir.

Böbrek yetmezliği tanısı konduğunda Böbrek fonksiyonu %50 den fazla azalmıştır.