کلیههای ما اعمال متعددی را انجام میدهند تا تعادل بدن را حفظ کنند. آنها مواد زائد را پالایش میکنند و این مواد را از طریق ادرار دفع میکنند. کلیهها مقدار آب و الکترولیتهایی چون سدیم، پتاسیم و کلسیم را در بدن تنظیم میکنند. به دفع اسید و بازهای اضافی نیز کمک میکنند، تعادل اسید و باز را حفظ میکنند. کاهش توانایی آنها در انجام این وظایف نارسایی کلیوی نامیده میشود.
نارسایی کلیوی را چگونه تشخیص بدهیم؟
در زمان نارسایی هر دو کلیه، مواد زائد در خون تجمع مییابند که راحتترین راهنشان دادن آنها اندازهگیری میزان کراتینین و اوره خون در آزمایشگاه است. فرمولهای تخمین عملکرد کلیه یا میزان فیلتراسیون گلومرولی GFR با استفاده از کراتینین سرم بهآسانی در دسترس هستند. این مطلب مهم است که حتی افزایش مختصر کراتینین سرم بازتابی از کاهش قابلتوجه عملکرد کلیه است. مقدار 6/1میلیگرم بر دسی لیتر میتواند نشانه از دست رفتن بیش از 50 درصد از عملکرد کلیه باشد.
آیا نارسایی یکی از کلیهها میتواند منجر به نارسایی کلیوی شود؟
خیر. زمانی که تنها یکی از دو کلیه از کار میافتند یا برداشته میشوند، کل عملکرد کلیوی را به میزان قابلتوجهی تحت تأثیر قرار نمیدهند. کلیه باقیمانده میتواند بار کاری هر دو کلیه را جبران کرده و انجام دهد.
دو نوع اصلی نارسایی کلیوی
نارسایی کلیوی میتواند ماهیت حاد یا مزمن داشته باشد.
نارسایی کلیوی حاد
بیتوجهی زیاد به کلیهها میتواند موجب کاهش یا از دست رفتن عملکرد کلیه در طی مدتزمان کوتاهی مثل چند ساعت یا چند روز بشود. این تنزل عملکرد کلیه قبلاً نارسایی کلیوی حاد (ARF) نامیده میشد اما اخیراً آسیب کلیوی حاد AKI نام دارد.
این نوع نارسایی کلیوی معمولاً موقتی است. در بیشتر بیماران با درمان صحیح عملکرد کلیه به حالت طبیعی بازمیگردد.
نارسایی کلیوی به معنای از دست رفتن عملکرد هر دو کلیه است
نارسایی کلیوی مزمن
از دست رفتن تدریجی و پیشرونده و برگشتناپذیر عملکرد کلیه در طول چند ماه یا چند سال بیماری کلیوی مزمن (CKD) نام دارد (که پیشازاین با عنوان نارسایی کلیوی مزمن یا CRF نامیده شد). تنزل عملکرد کلیه ممکن است به مرحلهای برسد که عملکرد کلیهها تقریباً بهطور کامل از دست برود. این مرحله پیشرفته و تهدیدکننده زندگی از بیماری مرحله انتهایی بیماری کلیوی ESKD (مرحله انتهایی بیماری کلیوی یا ESRD) نامیده میشود.
هنگامی که نارسایی کلیه تشخیص داده می شود، بیش از 50 درصد از عملکرد کلیه است از دست رفته است