19 Mga Bato sa Kidney

Pangkaraniwan ang bato sa kidney at daanan ng ihi na maaaring magdulot ng matinding sakit sa tagiliran. Minsan may mga pasyenteng walang sintomas kahit na malalaki na ang bato sa kidney. Ang mga pasyenteng may bato sa daanan ng ihi ay madalas na nagkakaroon ng impeksiyon sa ihi at maaaring tuluyang masira ang kanilang kidney kung hindi ito naaagapan. Kapag nagkaroon ng bato sa daanan ng ihi, paulit-ulit na magkakaroon muli ng bato sa kidney. Kaya mahalagang maunawaan na iwasan at alagaan ang bato sa daanan ng ihi.

Ano ang bato sa daanan ng ihi?

Ang bato sa daanan ng ihi ay binubuo ng mga kristal na namumuo sa loob ng kidney o daanan ng ihi. Kapag matataas ang sukat ng mga kristal gaya ng calcium, oxalate, urate, at phosphate sa ihi, maaaring magkaroon ng bato sa kidney. Kapag nagkukumpulan ang mga kristal, ito ay puwedeng mamuo at lumaki, at sa mahabang panahon nagiging bato sa kidney.

Karaniwan ding may mga sangkap sa ihi na pumipigil sa pagbuo ng bato sa daanan ng ihi tulad ng citrate. Kapag kulang ang mga sangkap na ito sa ihi, mas madaling mamuo ang bato sa kidney. Ang tawag sa bato sa daanan ng ihi ay urolithiasis. Dapat tandaan na ang bato sa apdo ay iba sa bato sa daanan ng ihi.

Gaano kalaki, ano ang hugis at saan nakikita ang mga bato sa daanan ng ihi?

Iba’t ibang uri, laki, at hugis ang mga bato sa daanan ng ihi. Puwede siyang kasingliit ng butil ng bigas o kasinglaki ng bolang ginagamit sa paglaro ng tenis. Kapag pabilog at makinis, mas madali siyang dumulas sa loob ng ureter at mas mataas ang tsanang kusang lalabas na hindi masyadong makararanas ng kirot ang pasyente. Samantala, kapag matulis at hindi pangkaraniwan ang hugis, hindi ito kusang lalabas at mas matindi ang sakit o kirot na mararanasan ng pasyente habang dumaraan ito sa ureter. Bagamat nakikita ang bato sa iba’t ibang bahagi ng daanan ng ihi, madalas itong nakikita sa kidney bago bumagsak sa ureter.

May apat na uri ng bato sa kidney:

  1. Calcium na bato: Karamihan (70-80%) ng mga bato sa kidney ay may calcium. Karaniwang binubuo ang mga bato ng calcium oxalate. Hindi madalas makita ang calcium phosphate na bato.
  2. Struvite na bato: Ang struvite na bato ay nakikita sa 10- 15% ng mga bato sa kidney at madalas na nabubuo siya dahil laging may impeksiyon sa ihi. Mas madalas itong nakikita sa kababaihan at ihing alkalino.
  3. Uric acid na bato: Hindi pangkaraniwan (mga5-10%) ang ang uric acid na bato. Ito ay namumuo kapag maraming uric acid sa ihi at palaging maraming asido ang ihi. Nakikita rin ito sa mga pasyenteng may rayumang dulot ng mataas na uric acid sa dugo, sa mga mahilig kumain ng protinang mula sa hayop, mga tuyot o kulang sa tubig ang katawan, o kakasalin lamang ng gamot para sa kanser. Itong uri ng bato ay hindi nakikita sa x-ray ngunit nakikita sa CT scan.
  4. Cystine na bato: Madalang na Makita ang mga cysteine na bato. Nakikita ito sa namamanang sakit na cystinuria. Sa sakit na ito, matataas ang level ng cystine sa ihi. Ito ay namumuo rin sa ihing maraming asido.

Ano ang “staghorn” na bato?

Ang staghorn na bato ay isang malaking struvite na bato sa loob ng kidney. Kasing-hugis nito ang mga sungay ng usa kaya tinatawag na staghorn. Madalas itong napababayaan ng mga pasyente dahil hindi ito nagdudulot ng malubhang kirot o sakit. Dahil hindi ito agad naaagapan, tuluyang nasisira ang kidney.

Ano-ano ang mga salik na nagdudulot ng pagbuo ng bato sa daanan ng ihi?

Lahat ng tao ay maaaring magkaroon ng mga bato sa kidney. Mas mataas ang posibilidad na magkaroon ng bato sa kidney kapag:

  • kaunti lang ang iniinom na tubig at kadalasang tuyot ang katawan
  • may lahi sa pamilya ng pagkakaroon ng bato sa daanan ng ihi
  • mahilig kumain ng protinang mula sa hayop, maalat na timpla ng pagkain, mataas ang oxalate sa pagkain, at pagkaing mababa sa himaymay at potassium
  • Lalaki ang kasarian. 75% ng mga bato sa kidney at 95% ng mga bato sa pantog ay nakikita sa kalalakihan. Karaniwan ito sa mga lalaking matabang-mataba at may edad na 20 hanggang 70 na taong gulang
  • laging nakahiga ang isang pasyente
  • nakatira sa mainit at mahalumigmig na lugar
  • madalas magkaroon ng impeksiyon sa ihi at may bara sa daluyan ngihi
  • may sakit ng metabolismo tulad ng hyperparathyroidism, cystinuria, gout, atbp.
  • umiinom ng mga gamot tulad ng pampaihi at pangontra sa asido ng tiyan

Ano-ano ang mga palatandaan na may bato sa daanan ng ihi

Ang mga sintomas ng may bato sa daanan ng ihi ay nagiiba depende sa laki, hugis, at lokasyon ng bato. Ang mga pangkaraniwang palatandaan ay:

  • Kirot o sakit sa tagiliran
  • Walang sintomas o “silent stones”. Minsan nakikita nalang sa x-ray na may bato sa daanan ng ihi kapag nagpatsek-up para sa ibang karamdaman.
  • Madalas na pag-ihi at napapaihi
  • Napapasuka o nagsusuka
  • Dugo sa ihi
  • Masakit ang labasan ng ihi habang umiihi
  • Biglang paghinto ng pagdaloy ng ihi kapag nagbara ang bato sa daluyan ng ihi
  • Pag-ihi ng bato
  • Mga kumplikasyong dulot ng mga bato sa daanan ng ihi kagaya ng madalas na pagkakaroon ng impeksiyon sa ihi at bara sa daanan ng ihi na maaaring magdulot ng sandaling pagkasira ng kidney

Mga katangian ng sakit sa sikmura o tagiliran dulot ng bato sa daanan ng ihi

Iba’t iba ang tindi at lokasyon ng kirot, dulot ng pagkakaroon ng bato sa daanan ng ihi depende sa uri, laki, at lokasyon nito. Tandaan na ang laki ng bato ay hindi batayan sa tindi ng kirot. Malimit na mas masakit ang dinudulot na karamdaman ng mga maliliit at magagaspang na bato kaysa sa mas malalaki at makikinis na bato.

  • Ang mga sintomas na may bato sa daanan ng ihi ay dugo sa ihi at kirot o sakit sa tagiliran.
  • Maaaring mabigat lang ang tagiliran o minsan may matinding sakit na biglang mararanasan kapag may bato sa daanan ng ihi. Ang kirot ay lumalala kapag nagpapalit ng posisyon ng katawan. Maaaring umabot ng ilang minuto hanggang ilang oras ang kirot na sinusundan ng ginhawa. Ang halinhinan ng biglang sakit at biglang ginhawa ay katangian ng batong nagbabara sa daanan ng ihi.
  • Ang sakit ay mararamdaman sa gilid kung saan nakabara ang bato. Ang sakit na nagmumula sa tagiliran na gumuguhit papunta sa singit ay palatandaan na may batong dumadaan sa ureter. Kasama nito ang karamdamang napapasuka o nagsusuka.
  • Ang bato sa pantog ay maaari ding magdulot ng kirot sa puson at sakit sa dulo ng ari habang umiihi.
  • Naaabala ang mga taong nakararanas ng biglaang sakit ng sikmura o tagiliran at agarang nagkokonsulta sa doktor o pumupunta sa ospital.

Maaari bang masira ang kidney kapag may bato sa daanan ng ihi?

Oo. Ang mga bato sa kidney o ureter ay nagbabara sa daloy ng ihi. Dahil sa bara, lumalaki at namamaga ang kidney at ureter. Kapag hindi tinanggal ang bara, tuluyang masisira ang kidney.

Pagsusuri para sa bato sa daanan ng ihi

Ang mga ginagawang eksaminasyon upang tiyakin kung may bato sa daanan ng ihi at kumplikasyong dulot nito ay nakatutuklas din ng mga salik na nagpapabuo ng bato.

Mga Radiological na eksaminasyon

Ultrasound: Madaling hanapin, mura, at simpleng eksaminasyon na pangkaraniwang ginagamit upang matuklasan ang bato sa kidney o epekto ng pagbabara ng bato sa daanan ng ihi.

KUB xray: Nakikita ang laki, hugis, at posisyon ng mga bato sa daanan ng ihi sa KUB x-ray. Ito ay pinakamainam na eksaminasyon upang subaybayan ang paglaki o pagwala ng bato sa simula at pagkatapos ng pagamutan.

CT scan: Ang CT scan ng kidney at daanan ng ihi ay ang pinakamainam na eksaminasyong ginagamit sa pagtuklas ng lahat na uri at laki ng bato at kung may pagbabara sa daanan ng ihi.

Intravenous urography (IVU): Hindi ito madalas ginagamit ngunit mainam din ito upang matuklasan ang mga bato at pagbabara sa daanan ng ihi. Nagagamit din ito upang malaman kung gumagana pa ang mga kidney. Sa pamamagitan nito, makikita nang detalyado ang porma ng kidney at kung gaano kalawak ang pagbabara ng ureter.

Mga eksaminasyon sa laboratoryo

Mga eksaminasyon ng ihi: Sa eksaminasyon ng ihi, makikita kung may impeksiyon at kung maraming asido o alkalino sa pamamagitan ng sukat ng pH. Kinokolekta ang ihi sa loob ng 24 na oras upang tignan ang dami ng ihi, calcium, phosphorus, uric acid, oxalate, sodium, magnesium, at citrate.

Mga eksaminasyon ng dugo: Mga pangkaraniwang eksaminasyon sa dugo kagaya ng complete blood count (CBC), creatinine, asukal sa dugo at elektrolito (electrolytes); mga espesyal na eksaminasyon ng mga sangkap o kemikal ng dugo na nagbubuo ng mga bato kagaya ng calcium, phosphorus, uric acid, at parathyroid hormone (PTH).

Pagsusuri ng bato: Kinokolekta at sinusuri ang mga batong kusang lumalabas kasama ng ihi o kinukuha sa kidney sa operasyon. Kapag sinuri ang bato, makikita kung ano-ano ang mga sangkap na binubuo nito, at makatutulong sa pagpili ng tamang gamutan upang mabawasan ang tuluyang pagbuo o paglaki ng bato.

Pag-iwas sa pagkakaroon ng bato sa daanan ng ihi

May kasabihan na kapag ikaw ay nakapagbuo ng bato sa daanan ng ihi, lagi ka na lang magkakaroon ng bato sa daanan ng ihi. Maaaring umuulit ang pagkakaroon ng bato sa daanan ng ihi sa 50 hanggang 70% ng mga pasyente. Ngunit sa wastong pag-iingat at paggamot, maaaring mabawasan ang tsansang magkaroon ng panibagong bato sa 10%. Kaya dapat sumunod sa mga patakarang nagpapaiwas ng bato sa daanan ng ihi.

Pangkalahatang patakaran

Mahalaga ang tamang pagkain sa pagbuo o pagpigil ng bato sa daanan ng ihi. Ang mga pangkalahatang patakaran na masusunod ng mga pasyenteng may bato sa daanan ng ihi ay:

1. Uminom ng maraming tubig

Mahalagang uminom ng maraming tubig upang iwasan ang pagbuo ng bato sa daanan ng ihi. Uminom ng 12 hanggang 14 na baso (higit sa tatlong litro) ng tubig sa isang araw, Ugaliing magdala o magbaon ng bote ng tubig araw-araw.

Upang maiwasan ang pagbuo ng bato sa daanan ng ihi, mas mahalaga ang dami ng iniinom kaysa sa kalidad ng tubig. Mas mahalaga ang dami ng ihi sa isang araw kaysa sa dami ng tubig na iniinom.

  • Sukatin ang dami ng ihi araw-araw. Dapat umabot sa 2 hanggang 2.5 na litro ng ihi araw-araw.
  • Tignan ang kulay ng ihi. Kapag sapat ang iniinom na tubig sa araw, ang ihi ay malinaw, at hindi masyadong madilaw. Kapag malinaw at hindi gaanong madilaw ang ihi, kaunti lang ang mga mineral sa ihi at hindi makakabuo ng bato. Kapag matingkad na dilaw ang ihi, kulang ang tubig na iniinom.
  • Ugaliing uminom ng dalawang baso ng tubig pagkatapos kumain.
  • Mahalagang uminom ng dalawang baso ng tubig bago matulog at isang baso ng tubig na dagdag tuwing paggising sa gabi. Makatutulong ang paggamit ng orasang may alarma para gumising at uminom ng tubig sa gabi.
  • Ang mga taong aktibo at malakas pawisan ay kailangan uminom ng mas maraming tubig lalo na sa mainit na panahon dahil sa dami ng tubig na nawawala sa pawis.
  • Maaari ding uminom ng katas ng buko, am, lemonade, at katas ng pinya upang iwasan ang pagbuo ng bato.

Anong klase ng likido ang dapat piliin upang maiwasan ang bato sa daanan ng ihi?

Ang pag-inom ng katas ng buko, am, at mga likidong mataas sa citrate tulad ng lemonada, katas ng kamatis o katas ng pinya ay nakatutulong sa pagpigil ng pagbuo ng mga bato sa daanan ng ihi. Tandaan na higit sa 50% ng likido ay dapat magmula sa tubig.

Anong uri ng likido ang dapat iwasan ng taong may bato sa daanan ng ihi?

Iwasan ang katas ng suha, malakas na tsaa, kape, tsokolate, at regular na inuming pampalamig (soft drinks), at lahat ng alak, kasama ang serbesa.

2. Pagbawas ng pagkain ng maalat

Iwasan ang sobrang alat sa pagkain. Iwasan ang atsara at maaalat na tsitsirya. Kapag kumakain ng sobrang maalat, dumarami rin ang calcium sa ihi. Dahil dito, nakabubuo ng calcium na bato. Dapat hindi sumosobra sa 100 meq o 6 na gramo ng asin sa isang araw upang maiwasan ang pagbuo ng bato.

3. Pagbawas ng pagkain ng protinang galing sa hayop

Iwasan ang pagkain tulad ng karneng baka, karneng baboy, karneng tupa, manok, isda, at itlog. Matataas sa uric acid ang mga ito at mataas ang tsansang magkaroon ng uric acid at calcium na bato.

4. Balanseng pagkain

Kumain ng balanseng pagkain. Damihan ang mga gulay at prutas upang bawasan ang dami ng asido sa katawan. Kumain ng mga prutas gaya ng saging, pinya, blueberries, sereso, at dalandan. Kumain ng mga gulay tulad ng ampalaya, kalabasa, at bell pepper. Kumain ng pagkaing mataas sa himaymay tulad ng sebada, mabubutong pagkain, abena, at buto ng psyllium. Iwasan ang pagkain ng pinong pagkain tulad ng puting tinapay, mga pasta at asukal. Mas madalas na nakikita ang bato sa kidney sa mga pasyenteng malakas kumain ng matatamis na pagkain.

5. Ibang payo

Iwasan ang pag-inom ng Bitamina C na higit sa 1000 miligramo sa isang araw. Iwasan ang malakas na pagkain sa gabi. Mataas ang tsanang magkaroon ng bato sa kidney ang mga may katabaan. Kaya iwasan ang katabaan at kumain ng balanseng pagkain.

Mga espesyal na patakaran

1. Paghadlang ng calcium na bato

Pagkain: Mali ang paniniwala na dapat iwasan ang calcium ng mga pasyenteng may bato sa kidney. Dapat ngang kumain ng pagkaing masustansiya sa calcium, kasama ng gatas, upang maiwasan ang pagbuo ng bato sa daanan ng ihi. Kailangan ang calcium sa pagkain upang mabawasan ang paglago ng oxalate mula sa bituka. Kapag kulang ang calcium sa pagkain, tumataas ang oxalate mula sa bituka na siyang nagiging sanhi ng pagbuo ng oxalate na bato.

  • Dapat iwasan ang pag-inom ng calcium na tableta. Kung kailangang uminom ng calcium na tableta, dapat inumin ito sabay ng pagkain.
  • Gamutan: Ang pampaihing gamot na thiazide ay makatutulong sa pag-iwas ng calcium na bato. Kapag iniinom ang thiazide, nababawasan ang dami ng calcium sa ihi kaya hindi nakabubuo ng calcium na bato.

2. Paghadlang ng oxalate na bato

Kailangan iwasan ng mga taong may calcium oxalate na bato ang mga pagkaing matataas sa oxalate.

Ang mga pagkaing mataas sa oxalate ay:

  • Mga gulay: espinaka, rhubarb, okra, (lady fnger), beets, at kamote.
  • Mga prutas at tuyong prutas: istroberi, raspberries, chiku, amla, atis, ubas, kasuy, mani, almendra, at tuyong sisyo.
  • Iba pang mga pagkain: green pepper, fruit cake, marmelada, tsokolateng itim, peanut butter, tokwa, cocoa
  • Mga inumin: katas ng suha, itim na kola, at matapang na tsaa

3. Paghadlang ng uric acid na bato

  • Iwasan ang lahat ng alak at serbesa
  • Iwasan ang mga pagkaing matataas sa protina ng hayop katulad ng lamang loob (utak, atay at kidney), isdang walang kaliskis (dilis, sardinas, tamban, salmon), baboy, manok, baka at itlog Bawasan ang legumbre tulad ng mabubutong pagkain at lentehas; gulay gaya ng kabute, espinaka, esparago at koliplor.
  • Bawasan ang mga pagkaing matataba gaya ng sarsa para sa salad, sorbetes, at mga pritong pagkain.
  • Gamutan: Pinipigil ng allopurinol ang paggawa ng uric acid ng katawan at binabawasan ang paglabas ng uric acid sa katawan. Ang potassium citrate ay ginagamit upang manatiling alkalino ang ihi upang mabawasan ang dami ng uric acid na kristal at bato sa ihing asido.
  • Ibang patakaran: Pagbawas ng timbang.

Gamutan ng bato sa daanan ng ihi

Ang pagpili ng gamutan para sa bato sa daanan ng ihi ay depende sa sintomas, laki, posisyon o lokasyon at sanhi ng bato; kung may impeksiyon sa ihi at kung nagbabara ang bato sa daanan ng ihi. May dalawang pagpipilian:

A. Konserbatibong gamutan

B. Gamutang ginagawa ng siruhano

A. Koserbatibong gamutan

Karamihan ng mga bato sa kidney ay maliliit (hindi humihigit sa 5 milimetro sa laki) at kusang nakalalabas sa daanan ng ihi mga 3 hanggang 6 na linggo mula sa umpisa ng sintomas. Ang layunin ng konserbatibong pagamutan ay maibsan ang sintomas at tulungan ang paglabas ng bato habang hindi ginagamitan ng operasyon

Agarang gamutan ng bato sa daanan ng ihi

Kapag sobra at di-natitiis ang kirot, kinakailangan ng iniksiyon tulad ng NSAID o morpina. Kapag hindi gaanong masakit, epektibo ang mga iniinom na gamot para sa kirot.

Pag-inom ng maraming tubig

Sa mga pasyenteng nakararanas ng matinding kirot, dapat katamtaman lamang ang inom dahil maaaring lumala ang kirot. Ngunit sa panahong naibsan ang sakit, dapat uminom ng maraming tubig. Ang pag-inom ng 2 hanggang 3 litro ng tubig sa isang araw ay makatatulong sa pag-ihi ng bato na hindi inooperahan. Tandaan na bawal ang serbesa. Kapag matindi ang kirot at may kasamang pagsusuka at lagnat, maiging gumamit ng solusyon o tubig na dinaraan sa ugat upang maiwasto ang kakulangan sa tubig. Kapag lumabas ang bato sa ihi, dapat ito ay kokolektahin at iipunin. Ang simpleng paraan ng pangongolekta ay ang paggamit ng gasa bilang salaan.

Mga ibang patakaran

Mahalaga na manatiling tama ang pH ng ihi depende sa klase ng bato. May mga gamot tulad ng calcium channel blocker at alpha blocker na nagpapaluwang ng daanan ng ihi upang mas madaling makalabas ang bato mula sa ureter. Gamutin ang pagsusuka at impeksiyon sa ihi. Sundin ang mga patakarang pangkalahatan at espesyal na pinag-usapan sa naunang mga pahina.

B. Gamutang ginagawa ng siruhano

May iba’t ibang paraan na ginagamit ang mga siruhano kapag hindi epektibo ang konserbatibong pagamutan. Ang mga pinakapangkaraniwang proseso ay ang extracorporeal shock wave lithotripsy (ESWL), percutaneous nephrolithotripsy (PDNL), ureteroscopy, at operasyon. Hindi sila lumalaban sa isa’t isa at maaaring gamitin nang sabayan depende sa kondisyon ng pasyente. Ang siruhano ng daanan ng ihi (urologist) ay pumipili ng tamang pagamutan para sa bawat pasyente.

Sino-sino ang nangangailangan ng operasyon?

  • Karamihan ng mga pasyenteng may maliit na bato ay nagagamot sa konserbatibong paraan. Ang operasyon ay kailangan kapag:
  • Pabalik-balik ang sakit o matindi ang sakit at hindi lumalabas ang bato sa ihi sa inaasang panahon.
  • Masyadong malaki ang bato para lumabas nang kusa
  • Barado ang daloy ng ihi at nakasisira ng kidney
  • Paulit-ulit na nagkakaroon ng impeksiyon sa ihi o nagdudugo

Agarang inooperahan ang pasyenteng hindi na gumagana ang kidney dahil sa nagbabarang bato kapag iisa lang ang kaniyang kidney o parehong barado ang daanan ng ihi ng dalawang kidney.

1.Extra-Corporeal Shockwave Lithotripsy (ESWL)

Ang ESWL ay ang pinakabago at epektibong pagamutan na ginagamit sa bato sa kidney at daanan ng ihi. Ginagamit ito kapag ang bato ay mga 1.5 na sentimetro sa laki o nakabara sa bahagi ng ureter na malapit pa sa kidney.

Sa lithotripsy, binabasag ang bato ng mga matitinding shock wave o mga ultrasonic shock wave na nilalabas ng makina. Ang mga maliliit na basag na bato ay nakakadaan na sa ureter at sumasama sa ihi. Pagkatapos ng proseso, pinapayuhan ang pasyente na uminom ng maraming tubig upang bulabugin ang mga maliliit na bato. Kapag inaasahang may malaking bato na puwedeng maging sanhi ng pagkabara, naglalagay ang siruhano ng “stent” (tubo na dinadaan sa ureter) upang maiwasan ang kumplikasyon ng pagbabara sa ureter.

Ang lithotripsy sa pangkalahatan ay ligtas na proseso. Ang mga inaasahang kumplikasiyon ay dugo sa ihi, impeksiyon sa ihi, may natitirang bato na mangangailangan ng mas marami pang sesyon ng pagbasag ng bato, mananatili ang bara sa daanan ng ihi, pinsala sa kidney at altapresyon.

Ang mga kalamangan ng lithotripsy ay isa siyang ligtas na proseso na hindi kinakailangan maospital, walang ginagamit na anesthesia at walang hiwa sa katawan. Kaunti lang ang naidudulot na kirot at nagagamit sa lahat ng edad na grupo ng pasyente.

Ang lithotripsy ay hindi masyadong epektibo kapag malaki ang bato at may katabaan ang pasyente. Hindi ito dapat gamitin sa mga buntis at mga pasyenteng may matinding impeksiyon, altapresyon, bara sa ureter na malapit na sa pantog at may mga karamdamang makadudulot ng pagdurugo.

Pagkatapos ng proseso, regular na tsek-up at pagsunod sa mga patakaran upang hindi na maulit ang bato sa daanan ng ihi ay dapat ipayo sa pasyente.

2.Percutaneous Nephrolithotomy (PCNL)

Ang PCNL ay epektibong proseso ng pagtanggal ng mas malalaking mga bato (higit sa 1.5 na sentimetro) sa kidney o daanan ng ihi. Itong proseso ay kadalasang ginagamit kapag ang ibang pagamutan kagaya ng ureteroscopy o lithrotripsy ay hindi naging matagumpay.

Sa ganitong proseso, sa ilalim ng pangkalahatang pamanhid (general anesthesia), ang siruhano ay gumagawa ng maliit na hiwa sa likod ng pasyente at gumagawa ng maliit na daanan mula sa balat hanggang sa kidney. Ginagamit ang isang instrumento upang ipakita ang tamang direksiyon. Ang daanan ay pinapalaki upang makadaan ang instrumentong tinatawag na nephroscope. Ginagamit ng siruhano ito upang hanapin at tanggalin ang batong nasa loob ng kidney. Kapag malaki ang bato, ito ay binabasag muna gamit ng mga sound waves bago tanggalin. Bagamat ligtas ang PCNL, puwede ring magkaroon ng kumplikasyon gaya ng pagdurugo, impeksiyon, hindi inaasahang pagtama o pagsugat sa ibang bahagi ng katawan gaya ng malaking bituka, pagtulo ng ihi (urinary leak) at pagkaroon ng tubig sa baga (hydrothorax).

Ang bentahe ng PCNL ay maliit lang (isang sentimetro) ang hiwa na kinakailangan. Sa lahat ng klase ng bato, ang PCNL ang pinakatiyak na proseso upang mawala ang buong bato sa isang sesyon ng pagamutan. Kapag ginamit ang PCNL, mas maiksi ang araw sa ospital at mas mabilis ang paggaling.

3. Ureteroscopy (URS)

Ang ureteroscopy ay isang matagumpay na proseso na ginagamit sa pagtanggal ng mga batong nasa gitna ng ureter o malapit na sa pantog. Sa ilalim ng pamanhid, ang instrumentong tinatawag na ureteroscope (manipis na tubo na may kamera) ay ipinapasok sa daanan ng ihi mula sa labasan ng ihi papuntang pantog hanggang sa ureter.

Ang bato ay nakikita sa ureteroscope at depende sa laki ng bato at ureter, puwedeng basagin o tanggalin nang buo ang bato. Kapag maliit lamang ang bato, ito ay tinatanggal sa pamamagitan ng grasper. Kung malaki ang bato, ito ay binabasag muna sa pamamagitan ng pneumatic lithotripsy. Ang mga basag na bato ay kusang lalabas sa ihi. Kadalasan nakauuwi ang mga pasyente kaagad pagkatapos ng operasyon at makakagawa ng pang-arawaraw na gawain pagkatapos ng dalawa o tatlong araw. Ang bentahe ng URS ay hindi kailangan ng hiwas at kayang basagin at ilabas ang mga matitigas na bato. Maaari itong gamitin para sa buntis, pasyenteng may katabaan, at madaling dumugo.

Bagamat ligtas ang URS, puwede ring magkaroon ng kumplikasyon kagaya ng dugo sa ihi, impeksiyon, pagbutas sa ureter, at pagkakaroon ng peklat sa ureter na maaaring maging sanhi ng pagliit ng daanan ng ihi (ureteral stricture).

4. Pag-oopera

Ang pag-oopera ang pinakamasakit na gamutan para sa bato sa daanan ng ihi. Kailangang pumasok sa ospital ang pasyente at manatili sa ospital ng lima hanggang pitong araw.

Dahil sa teknolohiya at makabagong proseso ng gamutan, bihira nang ginagamit ang pag-oopera. Sa ngayon, ang pag-oopera ay ginagamit lang sa mga bihirang mga kondisyon at para sa mga komplikadong kaso kapag malalaki at marami ang bato sa kidney. Ang pangunahing benepisyo ng pag-oopera ay ang kompletong pagtanggal ng marami at malaking mga staghorn na bato sa isang operasyon. Mabisa at hindi gaano kalaki ang gastos sa pag-oopera lalo na sa mga bansang mahirap lamang at walang kakayahang gumamit ng makabagong teknolohiya.

Kailan dapat magkonsulta sa doktor ang pasyenteng may bato sa daanan ng ihi?

Dapat kaagad magkonsulta sa doktor kapag:

  • May matinding sakit sa sikmura o tagiliran, na hindi nawawala sa pag-inom ng gamot para sa kirot
  • Matinding pagsusuka at hindi kayang uminom ng tubig at gamot
  • Lagnat, panginginig, at masakit na pag-ihi at may kasamang kirot sa tagiliran o puson
  • Dugo sa ihi
  • Hindi maka-ihi